Ελένη Χωρεάνθη: Επιλέγω και παρουσιάζω
' Επετειακό
Σταυρός του Γένους/ Κοσμάς ο Αιτωλός
Κώστας Χωρεάνθης Ποίησση
// Σωκράτης Βενάρδος Μουσική σύνθεση
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1979, με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από το μαρτύριο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στο Κολικόντασι της Β. Ηπείρου, στις 24 Αυγούστου 1779, ανεβάστηκε στο θέατρο του Λυκαβηττού το Ορατόριο
* «Σταυρός του Γένους *
Κοσμάς ο Αιτωλός», σε μορφή λαϊκής όπερας:
*
Βαρύ το βλέφαρο της νύχταςπάνω στην καρατομημένην ερημιά
των σκλάβων, κλείνει και πετρώνει.
Μες στις χλομές ρυτίδες θρόμβοι αιμάτου,
αστερισμοί στης αγωνίας τον ουρανό,
κι η χώρα με τη χαμηλή πνοή
της δουλοσύνης ανασαίνει.
*
Πέπλος τυλίγει την καρδιά σφιχτός και δεν σημαίνει·
κι ανάσταση του ανθρώπου ο νους, κι αντίλαλος του κόσμου,
βόσκει τη γύμνια του αγκαθιού, της πίκρας το χορτάρι.
Της Ρωμιοσύνης ο καημός με τα βουνά στοιχειώνει.
*
Δούλος ανάξιος του Θεού…
Άλλο από τούτο που φορώ δεν έχω ράσο,
άλλα από τούτα που μιλώ δεν έχω λόγια,
κι άλλη από τούτη την πικρή πατρίδα μου δεν έχω.
*
Πικρή φτωχή πατρίδα σε θωρώ
γυμνή και σιωπηλή, γιομάτος δάκρυ.
*
Και τούτη τη γυμνή πατρίδα μας
με τη δική σας την αγάπη ντύσετέ την·
κανένας άλλος μην προσμένετε
αγάπη να της δείξει έξω από μας.
Γι’ αυτήν μονάχα μίσος θε να θρέψουν.
*
Αλύγιστος κι ακούραστος τη γη
μέτρησεν όλη της Ελλάδας,
απ’ το λιοπύρι της καρδιάς στην παγωνιά του μίσους·
έσμιξε με την κλεφτουριά
μαρτύρων αλμυρά κλωνάρια,
μ’ αίμα του ήλιου ραντισμένα.
Σταυρό το σώμα του άπλωσε
στις τέσσερις γωνιές της Ρωμιοσύνης.
*
Κι οι σκλάβοι ορθοί στηρίξανε τη γη,
άγρυπνο μάτι όλη η Ελλάδα,
από το δέντρο της χαράς στη δρόσο της ειρήνης·
σμίξανε με την κλεφτουριά,
μαρτύρων άχραντο κλωνάρι,
μ’ αίμα του ήλιου ραντισμένο
*
Έτοιμος είμαι το αίμα μου, κλωνί του μαρτυρίου,
να δώσω για τη λευτεριά της ακριβής πατρίδας.
Σταγόνες θα ραντίσουνε τη μαύρη δουλοσύνη,
κι η Ρωμιοσύνη, ένα κορμί, κρυφά θ’ ανατριχιάσει.
*
Τη λευτεριά, σπίθα φωτιάς, κρύβουμε στην καρδιά μας,
κάτω απ’ τη στάχτη του καημού που σκέπασε το Γένος.
Είμαστε η γης που δέχεται της διδαχής το σπόρο,
στου αύριο τον ήλιο ζωντανά κλωνάρια να πετάξει..
*
Τα σκοτεινά θα νικηθούνε τα θεριά,
μεγάλος ο λαός θα γίνει,
σαν απλωθεί πάνω σε τούτη την πικρή στεριά
φωτισμός, ισότητα, λευτεριά, δικαιοσύνη. **
****
Οι συντελεστές του έργου
*
Ποίηση: Κώστας Χωρεάνθης
Μουσική: Σωκράτης Βενάρδος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Μεσσάλας
Σκηνικά και κουστούμια Κλ. ΚΛώνης.
Αφηγητές: Χρήστος Πάρλας, Γιώργος Μεσσάλας, Νικήτας Τσακίρογλου
Στο ρόλο του Εβραίου: Θόδωρος Δημήτριεφ
Στο ρόλο του Αγίου Κοσμά: Ο πατήρ Χρήστος Κυριακόπουλος
Και εκατονταμελής χορωδία ιεροψαλτών και ορχήστρα
*
Σημείωση: Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 – 24 Αυγούστου 1779), γνωστός ως Πατροκοσμάς, ήταν Ελληνορθόδοξος μοναχός. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Κώνστας, ενώ το επώνυμό του παραμένει άγνωστο. Το 1961 ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζεται στις 24 Αυγούστου.
*
Σκηνή από την παράσταση του Ορατορίου στο Λυκαβηττό στις 3 .Σεπτεμβρίου 1979, την οποία παρακολούθησαν 4500 χιλιάδες θεατές και είχε μεγάλη επιτυχία. Παρουσιάστηκε στη συνέχεια σε πολλές πόλεις από τα Ιωάννινα ίσαμε τα Χανιά. Ακολούθησε σχεδόν την πορεία του Αγίου Κοσμά, που με ένα σκαμνί κι έναν ξύλινο σταυρό περιηγήθηκε όλη την Ελλάδα κηρύσσοντας το λόγο του Θεού και ιδρύοντας ΣΧΟΛΕΙΑ. Είναι ένας πρωτοπόρος επαναστάτης ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΗΣ του λαού σε μια εποχή που ο απελπισμένος και κουρασμένος σκλάβος λαός κατέφευγε στους ομαδικούς εξισλαμισμούς... Ένας φτωχός καλόγερος από το Μέγα Δέντρο Τριχωνίδας Αιτωλοακαρνανίας τα έβαλε με μια ολόκληρη Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ο συνθέτης Σωκράτης Βενάρδος (αριστερά στη φωτο), στο τέλος της παράστασης, από τον ενθουσιασμό του, λησμόνησε τους κανόνες, κάλεσε τον ποιητή Κώστα Χωρεάνθη (δεξιά), σ' έναν θερμό εναγκαλισμό, αδιαφορώντας για τη μουρμούρα των ηθοποιών...που δεν τηρήθηκε η σειρά ....
Συμβαίνουν και στις καλύτερες "οικογένειες"
*
*Αποσπάσματα από το έργο.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου