Ελένη χωρεάνθη
Επιλέγω και παρουσιάζω συγγραφείς/βιβλία:
Κατερίνα Λιβιτσάνου – Ντάνου:
Από το “Κόντρα στα κύματα”/ποιήματα // στα διηγήματα “Τα όνειρα ταξιδεύουν νύχτα”
*
Όπως είχα διαπιστώσει και σε προηγούμενη συλλογή ποιημάτων της, η ποίηση της Κατερίνας Λιβιτσάνου - Ντάνου είναι ανθρωποκεντρική, εστιάζει την προσοχή και το ενδιαφέρον της στον άνθρωπο. “...Η φωνή της σιγανή, ο βηματισμός της αθόρυβος, πλησιάζει τον άνθρωπο πίσω από το παραπέτασμα της όποιας απατηλότητας και συνάπτει σχέση φιλίας και εμπιστοσύνης μαζί του που εξελίσσεται σε ουσιώδη υπαρξιακό διάλογο και απόλογο συγχρόνως. Μπαίνει στην ουσία των πραγμάτων και των καταστάσεων…”
Έτσι και στην πρόσφατη, την έβδομη, συλλογή ποιημάτων της “Κόντρα στα κύματα”, εστιάζει το ενδιαφέρον της στον άνθρωπο και στην αρχή της δημιουργίας του κόσμου της, του δικού της κόσμου:
*
Καλωσόρισμα
*
Κι ήρθε μια μέρα
αρχές Φλεβάρη θυμάμαι ήταν,
που φάνηκε και στο δικό μου ουρανό
έν' αστεράκι!
*
Το καλωσόρισα, σαν ένα θαύμα
με έκσταση και θαυμασμό!
*
Τι λαμπερό και τι παράξενο συνάμα
κι ήταν μικρούλι τόσο δα,
μα νόμιζα πως έλαμπε
πιότερο κι απ' τον ήλιο!
*
Τι θράσος, είπα, τον ήλιο
να συγκρίνω μ' έν' αστεράκι!
*
Καθόλου θράσος, μ' απάντησε αυταρχικά
εκείνος, γιατί μην το ξεχνάς
πως τούτο το μικρούλι, μα λαμπερό
αστέρι ανήκει μόνο στο δικό σου ουρανό!
*
Ανάσανα, τι ευτυχία και τι χαρά
και πώς η ρότα της ζωής μου άλλαξε τόσο
*
με έναν τέτοιο πρωτόγνωρο ερχομό!
*
Η Κατερίνα Λιβιτσάνου-Ντάνου γράφει απλά, κατανοητά, η ποίησή της είναι, θαρρείς, μια χαμηλότονη συνομιλία με τον αναγνώστη της, με τον άνθρωπο. Τα ποιήματα της πρόσφατης 7ης συλλογής είναι εύρυθμα, καλοφτιαγμένα, με το δικό της απλό, συχνά κουβεντιαστό τρόπο, νοηματισμένα. Οι προβληματισμοί της καίριοι και ουσιαστικοί. Αν και συχνά η ροή του στίχου κατεβαίνει στην αρχή του επόμενου, όπως συμβαίνει συχνά στην Οδύσσεια του Ομήρου, αυτό δεν επιρεάζει καθόλου το ρυθμό του του ποιήματος, γιατί η ποιήτρια γράδει με εξαιρετική εκφραστική άνεση. Είναι κοντά στον άνθρωπο και βιώνει την παρουσία του δικού της ανθρώπου δίπλα της συμπορευτή, συμπαραστάτη σεε κάθε της κίνηση και ως κριτή, ωστόσο. Κι αυτό της δίνει σιγουριά και δύναμη να συνεχίζει τον αγώνα της με τις “κακοπαθημένες” (από αδαείς της ποιήσεως σύγχρονους, κατ’ επίφασιν ποιητές, χειριστές) λέξεις. Και δεν διστάζει καθόλου να το ομολογήσει δημόσια και μμε υπερηφάνεια, θα έλεγα, που στέκεται πάντα δίπλα της ο δικός της άνθρωπος:
“Είσαι πάντα εδώ
στο βαρύ χειμώνα μου δίνεις ελπίδα
[…] στις αβάσταχτες λύπες μου θυμίζεις
πως στο ταξίδι δεν συναντάμε μόνο χαρές
[...]η αγκαλιά ενός Αγαπημένου δεν χάνεται
...καθημερινά κάνεις κάτι για μένα
*
Είσαι πάντα εδώ
με το χαμηλωμένο διακριτικό βλέμμα σου
ελέγχεις τον κόσμο μου κι έτσι ενημερώνεσαι
γι' αυτόν κι εγώ σε θέλω δίπλα μου, σ' αναζητώ
γιατί έτσι παίρνω δύναμη να συνεχίσω.
*
Ως αισθαντική ποιήτρια, κατανοεί τον άνθρωπο που υποφέρει, το σύνολο των ανθρώπων που ζουν κάτω από συνθήκες απάνθρωπες κι άλλοι, πολλοί χάνονται
στους “άξενους” δρόμους του κόσμου και κανείς από τους ισχυρούς δεν ακούει τις κραυγές των πληγωμένων, εκείνων που πνίγοναι και δεν φτάνουν ποτέ σε κάποιον προορισμ’ό γιατί δεν υπάρχει πουθενά “σταθερό σημείο του κόσμου” για να απανεμιάσουν:
Φωνές
Α
Πώς να δώσεις χαρά
σε τόσα μάτια που εναγώνια σε θωρούν;
Σε ποια γλώσσα να μιλήσεις,
για να καταλάβουν τις προθέσεις σου;
Πώς ν' αγγίξεις τόσα χέρια
που βοήθεια σου ζητούν απεγνωσμένα;
Πώς να εξασφαλίσεις το ταξίδι
που ωραίο κάποιοι το ονομάσανε;
Και τι αλήθεια να κάνεις
σε ένα βυθό, που τους οδήγησε
ο θάνατος , καθώς το βουλιαγμένο
σαπιοκάραβο εκεί τους πήγε αδόκητα;
Β
Δύσκολη ζωή, μουντός και γκρίζος
ο ορίζοντας στη χώρα μου,
χωρίς χαρές και δίχως φως και ήλιο!
[...]
Ω Θεέ, εσύ του Κάτω Κόσμου, όπως κι αν σε λένε
βρες τους δικούς μας αγαπημένους και πες τους
πως τους ψάχνουμε, πως μας λείπουν[...]
Λυπήσου την ανθρώπινη οντότητα, ω Θεέ μου!”
*
Όμως η ζωή συνεχίζεται. Η αισιοδοξία δεν λείπει, έχοντας τον άνθρωπό της δίπλα της, όπως πάντα. Και θα σταματήσω εδώ, σε τούτο το πανέμορφο ποίημα:
*
Στιγμές
Κοίταξα τ' ολόγιομο φεγγάρι,
καθώς στη νύχτα βασίλευε
και τα κατάλευκα σύννεφα
που χορεύανε ναζιάρικα γύρω του
στη γαλήνη μιας καλοκαιριάτικης βραδιάς.
Του άνοιξα με χαρά της καρδιάς μου
το τετράδιο (είχε πολλά να διαβάσει).
Βυθίστηκα στη θάλασσα των ματιών σου
(χρόνια τώρα συνηθίζω να το κάνω)
και ταξιδέψαμε μαζί , χειροπιασμένοι
όπως ήμασταν, στους δικούς μας κόσμους,
με αγάπη, οράματα κι ελπίδα.
*
Μια ακόμη πανσέληνος μάς θύμιζε
πως κάθε στιγμή μαζί σου
είναι μοναδική και ανεπανάληπτη!
****
Και αφού “Τα όνειρα ταξιδεύουν νύχτα”, άς πάμε για ένα πολύ σύντομο πέρασμα από τα διηγήματά της ακολουθώντας την στο μαγικό νυχτερινό ταξίδι των ονείρων της, γιατί φαίνεται ότι προτιμούν ν’ ανακαλύπτουν το φως που παράγεται από το σκοτάδι, διότι απλούστατα, χωρίς σκοτάδι δεν υπάρχει φως!
Η Κατερίνα Λιβιτσάνου – Ντάνου με το πρόσφατο, τέταρτο βιβλίο διηγημάτων μπαίνει ουσιαστικά και δικαιωματικά και στο χώρο της πεζογραφίας ως μια αξιόλογη διηγηματογράφος. Η γραφή της λιτή, οι αφηγήσεις της σύντομες, πυκνές, περιεκτικές και διαυγείς. Με σαφήνεια δημιουργεί ολοκληρωμένους χαρακτήρες. Οι ήρωές της, καθημερινοί άνθρωποι, καθένας με τη δική του ενδιαφέρουσα ιστορία, μπορεί και τρέλα, γίνονται πάραυτα ενδιαφέροντες, χαρισματικοί στο μέτρο των δυνάμεών του ο καθένας και επιβάλλονται με την αμεσότητα και την αλήθεια τους.
Είναι ήρωες της καθημερινότητας σε όποιον τομέα κι αν εργάζονται. Είναι οι δικοί μας άνθρωποι, γνώριμοι, συμπαθείς ως αξιαγάπητοι, γιατί είναι αληθινοί. Μοιάζουν ως προς τις μεταξύ τους σχέσεις, αφού η πραγματικότητα στην καθημερινή ζωή είναι για όλους είτε ίδια είτε περίπου ίδια. Οι ιστορίες είναι βιωματικές. Η συγγραφέας αν και περιγράφει κινήσεις και συμπεριφορές, δεν φωτογραφίζει, αλλά με απλές πινελιές ζωγραφίζει τον εσωτερικό τους κόσμο που ορίζει και καθορίζει και τη συμπεριφορά τους είτε πρόκειται για το φίλο που που εκμυστηρεύεται με άνεση στη σύζυγο του παιδικού και εφηβικού του φίλου όσα εκείνος δεν αποκάλυψε ποτέ στη γυναίκα του, όσα έζησαν ως έφηβοι, για δικούς του λόγους. Προφανώς, πολύ θα ήθελε να είναι στη θέση του φίλου του κι ας καμώνεται πως προτιμάει την εργένικη ζωή, ο καημός του να δει τα παιδιά του φίλου του για να μπορέσει να σχηματίσει στο μυαλό του την εικόνα της δικής οικογένειας, που δεν απόκτησε ποτέ για τη δική του ολοκλήρωση. Το ίδιο συμβαίνει και με τη θεία που αφηγείται λεπτομέρειες της παρελθούσας ζωής για να ξαναδεί τη ζωή της από την αρχή. Έτσι, οι αφηγήσεις της γίνονται και δικές μας προσωπικές ιστορίες.
Πόκειται για μια εξελισσόμενη ενδιαφέρουσα διηγηματογράφο με σταθερό προσανατολισμό, “γνήινα” οράματα, που προχωράει με σταθερά, βέβαια βήματα προς την οριστική κατάκτηση, όπως τη βλέπω μέσα από τα ως τώρα έργα της ποιητικά και πεζά.
Ελένη Χωρεάνθη/ Παλαιό φάληρο, 25 Ιουνίου 2024
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου