Γιώργος Καλούτσης

 

Ελένη Χωρεάνθη: Επιλογή και παρουσίαση:

Ο μαέστρος /συγγραφέας Γιώργος Καλούτσης και το βιβλίο του

Τα τραγούδια που δούλεψα

Ο Γιώργος Καλούτσης είναι ένας διεθνούς κύρους μουσικός, μαέστρος με πολλές διακρίσεις. Χανιώτης, γόνος επιφανών προγόνων καλλιτεχνών, έζησε, σπούδασε και δίδαξε πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Εδώ και πολλές δεκαετίες μένει μόνιμα και δραστηριοποιείται στα Χανιά.

Μετά από μια μακρά πορεία καλλιτεχνικής προσφοράς, αποφάσισε να καταγράψει σε βιβλίο την εργοβιογραφία του. Πρόκειται για ιδιαίτερο βιβλίο με τον απλό ενδεικτικό τίτλο: “Τα τραγούδια που δούλεψα”. Ο τίτλος του βιβλίου με παραξένεψε. Έτσι σκέφτηκα να απευθυνθώ στον ίδιο να μου δώσει απαντήσεις σε μερικές βασικές απορίες μου .

Ο κύριος Καλούτσης, με την ευγένεια και την ευπρέπεια ενός καλλιτέχνη που τον διακρίνει, απάντησε με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο σύντομα και περιεκτικά σκιαγραφώντας έτσι και το πορτρέτο τού ανθρώπου και τού καλλιτέχνη:

//Κύριε Καλούτση, δεν είχα την ευκαιρία να σας γνωρίσω προσωπικά. Από όσα διάβασα και είδα σε βίντεο την εξαιρετική εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου σας “Τα τραγούδια που δούλεψα|” στα Χανιά, θα μπορούσατε να μου απαντήσετε εν συντομία σε κάποιες απορίες μου;//

Ευχαριστώ απείρως για το ενδιαφέρον σας  Κυρία Χωρεάνθη. Είναι πολύ συγκινητικό,  ιδίως καθώς δεν έτυχε ποτέ να γνωριστούμε από κοντά ώστε να έχετε αναπτύξει κάποια συμπάθεια.
Αυτό δείχνει το γενικό ενδιαφέρον σας για τον γραπτό λόγο, και είναι τυχεροί όσοι  στο παρελθόν έτυχαν της εύνοιάς σας.

Το μόνο είναι που το βιβλίο μου δεν υπάγεται στην κατηγορία του λογοτεχνικού σας ενδιαφέροντος  καθότι είναι καθαρά μουσικού περιεχομένου και μάλιστα χορωδιακού.

//Από το πλούσιο βιογραφικό σας προκύπτει πως είστε ανήσυχος και δραστήριος καλλιτέχνης. Τι σας έκανε να γράψετε ένα ιδιαίτερο βιβλίο;//

Στην μορφή του θα το κατέτασσα στο  «μεταφραστικό» είδος λόγου. Δηλαδή στην ουσία είναι μία μετάφραση από ένα είδος φωνητικής  μουσικής  σε ένα άλλο. Από σκέτο τραγούδι, ας πούμε, σε μία τετράφωνη χορωδία!.  Εξ’ ού και ο τίτλος ο οποίος σας μπέρδεψε λίγο: « Τα τραγούδια που δούλεψα » - Και εσείς , φαντάζομαι, ‘δουλεύετε’ τις μεταφράσεις σας… Κανένα από τα τραγούδια του βιβλίου δεν είναι δική μου σύνθεση. Δεν είμαι ‘συνθέτης’.

//Γιατί, ενώ εξακολουθείτε να είστε δραστήριος, χρησιμοποιείτε παρελθόντα χρόνο και επιλέξατε τον όρο “δούλεψα” και όχι “δίδαξα;” Υπάρχει ειδοποιός διαφορά;//

Θα σας στείλω ένα βιβλίο για να ρίξετε μια ματιά και να διαβάσετε το ιστορικό πίσω από την έκδοση. Και χιουμοριστικά:  εάν δεν ξέρετε τι να το κάνετε μετά, μπορείτε να το περάσετε σε κάποιον που ενδιαφέρεται μουσικά (χα,χα,χα…)

// Παρουσιάζεστε ως δουλευτής της Τέχνης που υπηρετείτε. Μήπως εννοείτε πως για να διδάξεις πρέπει να δουλέψεις πρώτα με τον εαυτό σου το αντικείμενό σου κι ύστερα να διδάξεις;//

Πράγματι στον χώρο της μουσικής η πατρίδα μας άργησε να ξυπνήσει. Είναι μόνο στα τελευταία 30 -40  χρόνια που έχουμε μια αξιόλογη αίθουσα συναυλιών και ένα λυρικό θέατρο, και ορχήστρες άξιες του ονόματός τους και άλλα πολλά.

//Τι σας έκανε να γράψετε αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο;//

Να φανταστείτε κ. Χωρεάνθη ότι όταν επέστρεψα στην Κρήτη το 1966  δεν υπήρχε σε όλο το νησί κανείς διπλωματούχος πιάνου. Ήμουν ο μόνος (και αυτή ήταν και η μεγάλη μου ευκαιρία  και αμέσως έγινα περιζήτητος)! Το ίδιο ίσχυε και για όλα τα ορχηστρικά όργανα… Βρήκα ένα ακαλλιέργητο αλλά εύφορο καλλιτεχνικά χωράφι το οποίο καλλιέργησα σε όλες τις καλές τέχνες και δημιούργησα κάτι σαν  αναγέννηση. Αυτό μιλά και για την φήμη και «όνομα» που απέκτησα, παρά την κάθε προσδοκία, ή ατομική μου προσπάθεια, ή πραγματική μου αξία.

// Μήπως στη μακρά πορεία σας διαπιστώσατε πως υπάρχουν ελλείψεις και θέλατε να καλύψετε κάποιο κενό;//

Το βιβλίο είναι μία συλλογή από τραγούδια του παγκόσμιου ρεπερτορίου και ευρείας  προέλευσης, τα οποία μετέγραψα για πολλές φωνές (πολλές φορές το ίδιο τραγούδι για διάφορους συνδυασμούς φωνών ) ή σε Ελληνική  μετάφραση. Γενικά είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για χορωδούς και Δ/ντές χορωδιών που βρίσκουν δυσκολία στην εύρεση κατάλληλου ρεπερτορίου για τις χορωδίες τους.

//Είχατε στο νου σας ορισμένο κοινό;//

Οι συνθήκες με έκαναν να γράψω το ιδιαίτερο αυτό βιβλίο. Βεβαίως και ακόμα υπηρετώ την τέχνη μου αλλά σε πολύ περιορισμένο ρυθμό. Διευθύνω ακόμα την χορωδία «Cantilena Χανίων» που ίδρυσα πριν πολλά, πολλά χρόνια. Δουλεύω σε μεταγραφές μουσικών έργων, αλλά σε πολύ αργό ρυθμό, όπως είπα.

//Αντιλαμβάνομαι πως πρόκειται για εργαλείο, για εγχειρίδιο διδασκαλίας και απευθύνεται σε ορισμένο κοινό. Αφορά ειδικούς, δασκάλους μουσικής, φορείς;//

Ναι, είμαι πολύ ευχαριστημένος για την έκδοση του βιβλίου, αλλά περισσότερο είμαι ικανοποιημένος για την υποδοχή του από τους μουσικούς. Η δημιουργία του ήταν τελείως τυχαία και πέραν κάθε σχεδίου. Απλά είχα το υλικό και σκέφθηκα να το τυπώσω. Τόσο απλά! - Ένα μειονέκτημα υπάρχει ότι για να αποφύγω τον σκόπελο πνευματικών δικαιωμάτων το τύπωσα ιδιωτικά, μακριά από Εκδοτικό Οίκο. Ετσι όμως δεν μπορώ να το εκμεταλλευτώ εμπορικά -  δεν μπορώ να εκδώσω παραστατικά, και κινείται μόνο «χέρι με χέρι».

// Ένας επαρκής αναγνώστης θα είχε πρόσβαση στο συγκεκριμένο βιβλίο; Και τι θα αποκόμιζε;//

Εκτός και πέραν του βιβλίου για να σας κάνω πιο γνωστή την παρουσία μου, πρέπει να διευκρινίσω ότι  η φήμη μου και το «όνομα» που απέκτησα και για το οποίο είμαι πολύ ευγνώμων, δεν ήταν ποτέ δική μου φιλοδοξία, ή επιμονή, ή κατάκτηση. Και πάντα αναφέρομαι  σχετικά με αυτό, στην περίφημη φράση του Σαίξπηρ στην «Δωδέκατη Νύχτα» ( δεν θυμάμαι αν την λέει ο Μαλβόλιο ;) ότι : «Some are born great, some achieve greatness and some have greatness thrust upon them» (Κάποιοι γεννιούνται μεγάλοι, κάποιοι επιτυγχάνουν τη μεγαλοσύνη και σε κάποιους η μεγαλοσύνη έρχεται ουρανοκατέβατη).  Εγώ ανήκω στην Τρίτη Κατηγορία και είμαι έκπληκτος όσο και ευγνώμων για αυτό. Αν και κατάγομαι από μία εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια όπου η Τέχνη ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της (αδελφό ζωγράφο, και μητέρα ζωγράφο που ίδρυσε την σπουδαία Κρητική Υφαντουργία «Διπλούς Πέλεκυς» καθώς και θείο και μέντορα τον Μανώλη Σκουλούδη) εγώ, λόγω περιστάσεων (πόλεμος, εμφύλιος, οικονομική καταστροφή κ.α.) έτυχα ελλιπούς παιδείας. Δεν απέκτησα κανένα πανεπιστημιακό δίπλωμα ούτε ποτέ κέρδισα κανένα διαγωνισμό ή άλλο τεκμήριο αριστείας. Με ένα μέτριο « IQ» αλλά μεγάλη φαντασία, όνειρο, καλό γούστο και αγάπη  απεκόμισα ό,τι μου πρόσφερε η ζωή. Και θεωρώ την μεγαλύτερη επιτυχία στη ζωή μου την θέση «Διευθυντής  Μουσικής» στο New College Choir School- Οξφόρδη. Στην θέση αυτή έμεινα για 9 ευδόκιμα χρόνια με πολλές καλλιτεχνικές επιτυχίες. Και όταν μετά περίπου 4 χρόνια ρώτησα τον διευθυντή γιατί με προσέλαβε, ενώ εν τω μεταξύ έμαθα ότι στο «private interview”  είχαν παρουσιαστεί περίπου 5 άλλοι υποψήφιοι με πτυχία και περγαμηνές και συστάσεις, έμεινα έκπληκτος όταν άκουσα να μου απαντάει: “Because I thought you would inspire the students…”  (Επειδή πίστευα ότι θα μπορούσες να εμπνεύσεις τους μαθητές) – Αυτό μιλά για την καριέρα μου.

// Εσάς ως δημιουργό, εκτελεστή και συγγραφέα σας καλύπτει το περιεχόμενο του βιβλίου σας; Αισθάνεστε ικανοποιημένος που γράψατε και κρατάτε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο που περιέχει

ό, τι σημαντικό, το απόσταγμα της πείρας μιας ολόκληρης ζωής; Θεωρείτε πως ολοκληρώσατε το έργο σας ή έχετε να δώσετε ακόμα πολλά; //

Έχω ξεφύγει λίγο από τον στόχο του  ερωτηματολογίου σας. Αλλά επειδή δεν έχουμε συναντηθεί ποτέ, και επειδή δείχνετε ότι σας ενδιαφέρει το πρόσωπό μου και η δουλειά μου, πήρα το θάρρος να επεκταθώ και σε προσωπικό πεδίο. Ζητώ συγγνώμη εάν έχω φερθεί λίγο εγωιστικά, αλλά είναι και για μένα λίγο «αναζήτηση ψυχής» στην ηλικία που βρίσκομαι.
Σας στέλνω το βιβλίο αλλά παρακαλώ κάνετε λίγη υπομονή γιατί δεν κατεβαίνω στη πόλη πολύ συχνά.

  Με αμέριστη  εκτίμηση και ευχαριστίες.

  Γιώργος Καλούτσης