Η"Δημιουργική γραφή"

 

 

 

"Τι αξία έχει η αλήθεια, ερημίτη μου...."

Ελένη Χωρεάνθη

Η "Δημιουργική γραφή" στο Δημοτικό σχολείο* πριν χρόνια

και τα σύγχρονα "ποιητικά" πάθη της *

Με την τροπή που έχει πάρει το θέμα «Δημιουργική γραφή»,

τα τελευταία χρόνια, θυμήθηκα ένα ποίημα του Αριστομένη Προβελέγγιου, «Οι γερανοί», που είχα δώσει ως άσκηση στα παιδιά της Πέμπτης Δημοτικού: να μεταφέρουν τα ουσιαστικά, τα επίθετα και τα ρήματα, τα κλιτά μέρη του λόγου δηλαδή,

από τον ενικό αριθμό, στον πληθυντικό και αντίστοιχα:

από τον πληθυντικό στον ενικό. Και έγινε το «έλα να δεις:»

Οι γερανοί

Οι γερανοί * Ο γερανός

Φθινοπωρινή βραδιά * Φθινοπωρινές βραδιές

ο ήλιος βασιλεύει * οι ήλιοι βασιλεύουν

Δεν σαλεύουν τα κλαδιά * δεν σαλεύει το κλαδί

φύλλο δε σαλεύει * φύλλα δε σαλεύουν

Και περνούν οι γερανοί * Και περνάει ο γερανός

ταξιδεύουν πέρα * ταξιδεύει πέρα,

και σαν λόγχη μελανή * και σαν λόγχες μελανές

σχίζουν τον αγέρα * σχίζει τους αγέρες.

Ο κρωγμός αντιλαλεί * Οι κρωγμοί αντιλαλούν

κι όλοι τους κοιτάζουν * κι όλος τον κοιτάζει

και μ’ αγάπη «ώρα καλή!» * και μ’ αγάπες «ώρες καλές»

στα πουλιά φωνάζουν * στο πουλί φωνάζει.

Κι η γριά που περπατά * Κι οι γριές που περπατούν

στο ραβδί γερμένη * στα ραβδιά γερμένες

στέκει και τα χαιρετά, * στέκουν και το χαιρετούν

λέγει λυπημένη: * λέγουν λυπημένες:

Στο καλό χρυσά πουλιά, * Στα καλά, χρυσό πουλί,

στο καλό να πάτε * στα καλά να πας

Τάχα θα με βρείτε πλιά * τάχα θα μας βρεις πλια

πίσ’ όταν γυρνάτε; * πίσ’ όταν γυρνάς;

Ήλθ’ ο Μάρτης και ξυπνά * Ήλθαν οι Μάρτες και ξυπνούν

σα νυφούλα η πλάση * σαν νυφούλες οι πλάσες

λουλουδίζουνε βουνά, * λουλουδίζει βουνό

πρασινίζουν δάση * πρασινίζει δάσος.

Ήλθαν από μακριά * Ήλθε από μακριά

τα πουλιά και πάλι * το πουλί και πάλι

μα σκεπάζει τη γριά * μα σκεπάζουν τις γριές

κρύα γης αγκάλη * κρύες γων αγκάλες.

***

* Διδασκαλία "Δημιουργικής Γραφής" και παρεπόμενα αυτής.

Ένας συνειδητός Δάσκαλος, όποιας βαθμίδας εκπαίδευσης, για να ανεβεί στην έδρα να διδάξει Γλώσσα και Γραφή και μάλιστα Ελληνική γλώσσα, είναι υποχρεωμένος να έχει ικανές ειδικές, πανεπιστημιακές και γενικές σπουδές. Να γνωρίζει πέντε βασικά πράγματα:

Τι θα πει / Πώς θα το πει / Γιατί θα το πει / Πού απευθύνεται.

Που σημαίνει:

Για να ξέρει ΤΙ θα πει, οφείλει να είναι κάτοχος της μητρικής του, της Ελληνικής Γλώσσας, της Γλώσσας του, το εκφραστικό του όργανο. Να γνωρίζει σφαιρικά το αντικείμενό του: την ιστορία της γλώσσας, τα στάδια εξέλιξής της στη μακραίωνα πορεία της. Η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και εξελίσσεται μαζί με το λαό που την ομιλεί. Δεν είναι στατική. Όταν πεθαίνουν οι λαοί, πεθαίνει και η γλώσσα τους. Στη σημερινή Καθημερινή Γλώσσα υπάρχουν 2500 ομηρικές λέξεις. Η γλώσσα της Οδύσσειας και της Ιλιάδας, ΕΊΝΑΙ η γλώσσα του λαού της εποχής εποχής εκείνης και συνεχίζεται διαχρονικά εξελισσόμενη, μαζί με το λαό μας.

Έπειτα ΠΩΣ θα το πει, με ποιον ΤΡΟΠΟ θα το πει. Εδώ παίζει αποφασιστικό ρόλο το Πανεπιστήμιο με τους πανεπιστημιακούς φορείς, τους Δασκάλους.

Όσον αφορά το ΓΙΑΤΙ, σημαίνει για ποιο σκοπό διδάσκουμε. Πρώτα πρώτα για την εκμάθηση της γλώσσας, κυρίως στη Βασική Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, στο Δημοτικό Σχολείο όπου γίνεται, ΠΡΕΠΕΙ να γίνεται σωστή διδασκαλία από καλά καταρτισμένους Δασκάλους και στη συνέχεια στις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες.

Το ΓΙατί, ο σκοπός της διδασκαλίας και της ΑΓΩΓΗΣ αφορά τη ΓΝΩΣΗ του κόσμου, Φύσης της ζωής, του πολιτισμού.

Και το επίσης σημαντικό είναι να γνωρίζει ο υπεύθυνος σε ΤΙ ΚΟΙΝΟ απευθύνεται. Αυτό καθορίζει και τον τρόπο μετάδοσης των γνώσεων.

Θα αναρωτηθεί κάποιος γιατί κάνω σήμερα μια παρέμβαση που αφορά τη διδασκαλία της Γλώσσας απευθείας σε όποιο κοινό με παρακολουθεί. Απαντώ ευθέως:

Έχει πάρει τεράστιες ως ανησυχητικές διαστάσεις αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στο χώρο της ποίησης με τη

"Διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής"

σε διάφορα σεμινάρια που ετοιμάζουν την καινούρια, τη νέα, την αιθεροβάμονα γενιά "δημιουργών ποίησης" , αγνοώντας βασικά πραγματολογικά στοιχεία και όχι μόνο, τη χρήση / κατάχρηση του ελεύθερου στίχου, ποίηση χωρίς κανόνες, χωρίς συνέπεια λέξης και νοήματος, με μόνη παράθεση ασυνάρτητων ηχηρών λέξεων, κενών νοήματος λέξεων. Χωρίς ρυθμό, θεμελιακό στοιχείο του ποιητικού λόγου και του ελεύθερου στίχου.

Και καλά, ας γράφουν ό, τι θέλουν οι νεόκοποι πεφωτισμένοι. Όλα αυτά είναι φαινόμενο γενικότερης κοινωνικής παρακμής και ηθικής κατάπτωσης, ευτελισμός της ποίησης και του πολιτισμού. Δεν είναι Τέχνη. Η μίμηση δεν είναι ποίηση. Το ταλέντο δεν διδάσκεται. Ή το 'χεις ή κάνε αυτό που έμαθες, και ξέρεις να κάνεις καλά. Μίλα απλά και καθαρά, ευανάγνωστα. Να ξέρεις τι λες. Την προσωδία την κουβαλάμε, την έχει η γλώσσα μας.

Θυμηθείτε Διονύσιο Σολωμό, διαβάστε δέκα στίχους από το ανεπανάληπτο αριστούργημα: "Ελεύθεροι πολιορκημένοι"

"Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει

λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί κι η μάνα το ζηλεύει

[...]

Ο Απρίλης με τον έρωτα χορεύουν και γελούνε

κι όσ' άνθια βγαίνουν και καρποί, τόσ' άρματα σε κλειούνε..."

*

Ή, "Της δικαιοσύνης, ήλιε νοητέ και μυρσίνη εσύ δοξαστική

Μη, παρακαλώ σας, μη λησμονάτε τη χώρα μου..."

"....Αετόμορφα τα έχει τα ψηλά βουνά

και τα σπίτια χαμηλά

στου γλαυκού το γειτόνεμα..."

*

*Έγραψα εκ του συστάδην εξ αφορμής όλων αυτών που συμβαίνουν στο χώρο της παραλογοτεχνίας / παραποίησης του ευτελισμού της έρμης της ποίησης, όπου δεν υπάρχει σεβασμός της γλώσσας και της έκφρασης, αλλά και του κοινού. Όπου αρκούν μερικά ανόητα φανταχτερά στιχουργήματα για να θεωρείς τον εαυτό σου "ποιητή ισάξιο του Σικελιανού", της Σαπφώς , μπορεί και υποψήφιο για Νόμπελ, "εκπρόσωπο της σύγχρονης ελληνικής ποίησης", ακούστηκε κι αυτό, κι αμέσως να γίνεσαι ταγός, δάσκαλος να διδάσκεις "Δημιουργική Γραφή". Γίνεσαι και μεταφραστής αρχαίων και "κριτικός λογοτεχνίας".

Σε λίγο, δεν θα "εξάγουμε μόνο τουρισμό" αλλά και ποιητές νομπελίστες και διδάσκοντες "Δημιουργικής γραφής" που πάει να πει "Ποίησης", όπερ, μεθερμηνευόμενον σημαίνει "Οί η ση".

Αλλά, "Τι αξία έχει η αλήθεια, ερημίτη μου...."

*

Παλαιό Φάληρο, 17 Φεβρουαρίου 2024

Ημέρα της Εβδομάδας Σάββατο