Αρχαία και σύγχρονη ελληνική ποίηση
Ελένη Χωρεάνθη: Επιλογή / παρουσίαση
Ανδρέας Κάλβος
Ένας από τους Μεγάλους ποιητές της Νεότερης Ελλάδας με μικρής έκτασης έργο, αλλά μοναδικό σε ποιότητα, ύφος και περιεχόμενο. Η ποίησή του ιδιότυπη, μοναδική, σμιλευμένη πάνω σε γερά βάθρα σαν μαρμάρινο έργο Τέχνης, ένας Παρθενώνας, καλλιτέχνημα. Δεν τον μιμήθηκε κανένας. Τον καιρό που ζούσε στην Κέρκυρα ο Σολωμός, εκεί ζούσε κι ο άλλος άλλος μεγάλος ποιητής μας, ο Ανδρέας Κάλβος. Φαίνεται απίστευτο, κι όμως οι δυο ποιητές δεν συναντήθηκαν ποτέ. Γιατί; Κανείς δεν ξέρει. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το γεγονός πως και ο Ανδρέας Κάλβος άφησε μια αθάνατη κληρονομιά: τις είκοσι ΩΔΕΣ του, είκοσι μεγάλα και μεγαλόπνοα ποιήματα / συνθέσεις, γραμμένα με έναν ξεχωριστό αρχαιοπρεπή τρόπο, που προκαλούν το θαυμασμό τόσο με τη μουσική όσο και με την ιδιότυπη αρχαιοπρέπεια των αυστηρών στίχων τους. Ας δούμε μερικά μόνο αποσπάσματα:
Ω φιλτάτη πατρίς,
ω θαυμασία νήσος,
Ζάκυνθε. Συ μου έδωκας
την πνοήν, και του Απόλλωνος
τα χρυσά δώρα!
*
Ας μη μου δώση η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον.
Είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα
εις την πατρίδα.
(Από την ωδή "Ο φιλόπατρις")
Ωστόσο η μοίρα δεν τον αξίωσε "να κοιμηθεί" στην πατρίδα, αλλά του έδωσε " εις ξένην γην τον τάφον". Αναπαύεται στην Αγγλία...
Στην ωδή "Εις θάνατον" ο ποιητής προστάζει σιωπή, γιατί μιλάει με την ψυχή της νεκρής μητέρας του, όπως ο Οδυσσέας στον Άδη:
Εδώ σίγα. Κοιμώνται
των αγίων τα λείψανα.
Σίγα εδώ, μη ταράξης
την ιεράν ανάπαυσιν
των τεθνημένων
*
Η φωνή της μητέρας:
Υιέ μου πνέουσαν μ' είδες.
Ο ήλιος κυκλοδίωκτος,
ως αράχνη, μ' εδίπλωνε
και με φως και με θάνατον
ακαταπαύστως.
*
Η απαντηση του γιού:
Ω φωνή, ω μητέρα,
ω των πρώτων μου χρόνων
σταθερά παρηγόρησις.
όματ' οπού μ' εβρέχατε
με γλυκά δάκρυα.
*
Έτσι συμφιλιώθηκε με το θάνατο και δεν τον φοβάται πλέον:
Πού είναι τα δώρα; φέρετε
στεφάνους αμαράντους.
Την λύραν δότε. Υμνήσατε.
Ο φοβερός εχθρός
έγινε φίλος.
*
Και από την ωδήν "Εις Χίον", όπου βλέπει με τη φαντασία του το νησί ρημαγμένο, βουτηγμένο στο αίμα των αθώων πλασμάτων:
Ω λαιμοί των αθώων
παιδιών μας, ω πλευρά
σεβάσμια των μητέρων,
γερόντων κόμαι εις τ' αίμα
αθλίως βρεγμέναι!
*
Ας ερημώση ο πόλεμος
την Ελλάδα πριν εύρη
της Χίου την μοίραν.
Τόσο φρικτή ήταν η εικόνα του κατακαημένου, κατακαμένου νησιού... Και παρακαλεί:
*
Ω των αγγέλων
πάτερ και ανδρών, βοήθησον
συ την Ελλάδα!
*
*Απόσπαμα από την ανέκδοτη δοκιμιακή εργασία μου :
"Ανθολόγιο μεγάλων Ελλήνων ποιητών
1. Σκίτσο του Κάλβου 2, Εξώφυλλο των Ωδών
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου